İki Sevgilinin hikayesi Malabadi Köprüsü

Malabadi Köprüsü Efsaneleri

Türkiye tarihinde en önemli tarihi mekanlar arasında gösterilen Malabadi Köprüsü aynı zamanda Silvan ilçesinin de bir sembolü olarak belediye logosunda sembol şeklinde yer almaktadır. Malabadi Köprüsü hakkında geçmişten günümüze pek çok hikaye anlatılagelmiştir. Bu hikayelerden ilki, iki aşığın trajik yaşamını konu almaktadır.

Söz konusu hikayeye göre sevdiği kızın ölümünün ardından köprü yaptırmak zorunda kalan Bad, aynı zamanda ismini Malabadi Köprüsü’ne de vermiş olduğu kabul edilmektedir. Efsaneye göre nehrin karşı kıyısında yaşayan bir kıza aşık olan Bad, bu kıza ulaşabileceği bir köprünün olmaması sebebiyle bir türlü aşığının yanına gidememektedir.

İki Sevgilinin hikayesi Malabadi Köprüsü

Yine bir gün nehrin iki ayrı yakasında birbirleriyle konuşan aşıklardan kız, Bad’ın yanına gelmek için nehre girer. Ancak hızla akan sulara kapılan kız Bad’ın tüm çabalarına rağmen kurtulamaz ve kaybolup gider.

Bunun üzerine Bad o dönemde Silvan beyi olan Meya Farqin’in huzuruna çıkar ve sevdiği kızın yanına gelmek isterken bu suda boğularak can verdiğini söyler. İnsanların birbirleriyle buluşması için nehir üstüne bir köprü yaptırılmasını ister. Silvan beyi köprüyü yarısına kadar yaptırır ve Bad’ı yanına çağırıp köprünün kalan diğer yarısını yapıp yapamayacağını ona sorar.

Bad köprünün kalan yarısını tamamlayacağını bir şarta bağlar. Eğer köprüyü tamamlamayı başarırsa beyin sağ elini bilek hizasından keseceğini söyler. Silvan beyi de buna karşılık eğer köprüyü tamamlayamazsa Bad’ın sağ kolunu keseceğini söyler. Şartlar kabul edilir ve ardından Bad köprüyü tamamlamayı başarır. Bunun üzerine Silvan Beyinin sağ elini bilekten keser. Köprüye de Kürtçe Bad’ın Evi anlamına gelen Malabadi Köprüsü adı verilir. Köprünün üzerinde bulunan kesik el figürü de Silvan beyine istinaden yapılmıştır.

Malabadi Köprüsü Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Vatanımızın dört bir yanında adeta tarihe meydan okuyan birbirinden önemli eseler bulunuyor. Bunlardan biri de şüphesiz hem Türkiye’de hem de dünyada büyük çapta bir üne sahip olan Malabadi Köprüsü olarak öne çıkıyor.

Diyarbakır şehri ili sınırları içinde bulunan Malabadi Köprüsü, aynı zamanda dünya çapında bir rekoru elinde bulundurması sebebiyle önemli tarihi eserlerimiz arasında yer alıyor. Zira Malabadi Köprüsü’nün sahip olduğu 40.86 metre açıklığındaki ana kemeri ile dünyanın en geniş kemerli taş köprüsü olma özelliğini taşıyor. Diyarbakır civarında yerleşen Artuklu Beyliği’nden bugünlere miras kalan köprünün iki ucunda da kervanlar ve yolcuların barınmak için kullandığı odalar bulunmaktadır.

Malabadi Köprüsü İnşası

Hem Diyarbakır’ın hem de ülkemizin en dikkat çekici tarihi mekanlarından biri olan Malabadi Köprüsü’nün 1147 yılında inşa ettirilmiş olduğu düşünülüyor. Köprünün inşa edilmesini isteyen kişinin ise Artuklu Beyliği egemenliğinde Timurtaş Bin-i İlgazi olduğu kabul ediliyor.

Görkemli bir görünüşe sahip olan Malabadi Köprüsü, dünyaca ünlü gezgin Evliya Çelebi’den yine dünyaca ünlü Türk sanatı uzmanı Albert Gabriel’e kadar birçok önemli şahsiyetin ilgisini çekmesiyle de ön plana çıkıyor. Nitekim görenlerin hayran kaldığı bu görkemli yapı hakkında da pek çok övgü bulunuyor.

Örneğin Evliya Çelebi, köprünün mühendislik sanatına övgülerde bulunurken, Türk sanatı uzmanı olan Albert Gabriel ise Artuklu dönemindeki imkanlar göz önünde bulundurulduğunda böyle bir köprünün inşa edilebilmiş olmasından duyduğu şaşkınlığı pek çok farklı mecrada dile getirmiştir. Zira Albert Gabriel, köprünün hayranlık verici açıklığına Ayasofya kulesinin sığabileceğini ifade etmiştir.

Malabadi Köprüsü Fiziksel Özellikleri

Görenleri hayrete düşürecek seviyede görkemli bir yapı olan Malabadi Köprüsü’nün genişliğinin 7 metre, uzunluğunun ise 150 metre olduğu kaydedilmiş. Kilit taşına değin su seviyesinden tam 19 metre yüksekliğe sahip olduğu bilinen Malabadi Köprüsü’nün yapımında özel ve renkli taşlar kullanılmıştır. Bugüne kadar birtakım restorasyon çalışmaları uygulanan Malabadi Köprüsü son olarak 1989 yılında Silvan Belediyesi tarafından aslına uyumlu olacak şekilde restore edilmiştir. Köprünün üzerindeki nişlerde bulunan insan, hayvan ve güneş motifleri ziyaretçilerin yoğun ilgisini çeken bir başka ayrıntı olarak öne çıkmaktadır.

Malabadi Köprüsü sadece bir köprü görevinin yerine getiren bir mekan olmaktan yerine ziyaretçilerine yaşam alanı sunan kompleks bir yapı olarak birtakım özelliklere sahiptir. Zira köprü kemerinin her iki yakasında da kişilerin barınak olarak kullanabileceği odalar bulunmaktadır. Çünkü zorlu kış şartlarında köprüyü geçmek isteyen kişiler, fırtına ve benzeri durumlarda bu odaları kullanarak güvende kalabilmiştir.

Bununla birlikte söz konusu odalar hakkında geçmişten günümüze söylenegelmiş birtakım efsaneler de bulunmaktadır. nitekim bir dönem köprü nöbetçileri tarafından da kullanıldığı bilinen bu odalarda, yer altından dehlizlere ulaşan bir yola bağlanan kısımların olduğu iddia edilmektedir. Bu dehlizlerde ise uzaktan köprüye doğru gelen kervanların yürürken çıkardığı ayak seslerinin köprüde duyulabildiğine inanılmaktadır.

Malabadi Köprüsü Şarkı Sözü

Malabadi köprüsü,
Malabadi köprüsü,
Orda başladı bitti,
Şu garibin öyküsü,
Karşıki aşiretten,
Bir kıza gönül verdi,
Aşkı uğruna hergün,
Bu köprüye giderdi,
Siirt'in dağlarında,
Uçan kuşu vururdu,
Fatmayı okşadıkça,
Kalbi sükün bulurdu,
Ooof garibim ooff,
Karar hakkı şeyhteydi,

Fatmanın babasında,
Katı ve insafsızdı,
Bu aşkın karşısında,
Kararlıydı zalim şeyh,
Onları öldürmeye,
Yine bir seher vakti,
Pusu kurdu köprüye,
Tabancalar patladı,
Sevgililer susmuştu,
Malabadi köprüsü,
Aşka mezar olmuştu,
Of garibim of
Of garibim of